Vele jaren China ervaring
Als een echte ‘China freak’, geobsedeerd door alles wat met China te maken heeft, vertrekt de Belgische Jack LeBlanc in 1989 naar Chongqing. Wat volgt zijn vele jaren woon,- en werkervaring in verschillende Chinese steden en met eigen ogen ziet de auteur het land veranderen. Als een echte serie-ondernemer wandelt hij van het ene avontuur in het andere. Aan de hand van zeer amusant beschreven waargebeurde verhalen beschrijft hij diverse zakelijke deals waar hij op verschillende manieren bij betrokken is geweest. De één succesvol, de ander een totale ramp.
Nadat de lezer heeft kennisgemaakt met de auteur arriveren we met hem in China. Het is uiteraard nog niet het moderne China zoals we het nu kennen. Er zijn nog geen zesbaanswegen, buitenlanders zijn nog een ware attractie en het internet is nog een redelijk onbekend fenomeen. Al snel belandt de auteur in het bedrijfsleven om wat bij te verdienen naast zijn werk als docent aan de Universiteit van Chongqing. Door een Belgische bekende met een bedrijf in glas wordt hij gevraagd de verkoop in China voor zijn rekening te nemen. Een leerzame business deal, en zeker niet zijn laatste. De jaren hierna helpt hij verschillende (Westerse) bedrijven hun obstakels in China te overwinnen. Ze dachten allemaal goed voorbereid te zijn, maar het tegenovergestelde bleek in de meeste gevallen waar.
Cruciale eigenschappen voor zakelijk succes in China
Ieder hoofdstuk begint met een stukje theorie, gevolgd door een verhaallijn die weergeeft hoe deze theorie zich uit in de praktijk. We beginnen met drie cruciale eigenschappen: geduld, volharding, en flexibiliteit. In de praktijk betekent dit kort gezegd dat vele massages, karaokesessies en alcoholische versnaperingen later de meeste vragen nog altijd onbeantwoord zijn. Offertes zijn mede hierdoor lastig op te stellen, onderhandelingen duren langer dan verwacht en de uitkomst blijft lang onzeker.
Daarentegen verwacht het thuisfront snelle resultaten. LeBlanc beschrijft niet alleen de uitstapjes met Chinese zakenpartners op een komische wijze, ook laat hij duidelijk zien hoe ongemakkelijk, gefrustreerd en ongeduldig Westerlingen vaak worden in deze (in China gebruikelijke) gang van zaken. Ook de juiste voorbereidingen treffen en geschikte mensen aanstellen om met Chinese partners en werknemers samen te werken blijkt in dit boek duidelijk cruciaal. Het hijsen van de Taiwanese vlag in plaats van die van de Volksrepubliek China is een ongelofelijk maar waargebeurd voorbeeld van hoe relaties ‘gemakkelijk’ kunnen beschadigen. Deze Chinese delegatie zat linea recta weer op het vliegtuig terug naar huis. Ook minder extreme scenario’s die wellicht vaker voorkomen (maar minstens net zoveel negatieve impact hebben) komen aan bod.
Joint Adventure
Succesvol een joint venture opzetten is in het verleden vaak een enorme uitdaging gebleken. Joint ventures zijn dan ook regelmatig een geschikt voorbeeld van wat er allemaal mis kan gaan. De auteur spendeert er niet voor niets twee hele hoofdstukken aan. De juiste partner vinden is al een uitdaging, maar zodra bedrijven na een lange periode van onderhandelen eindelijk het contract hebben ondertekend begint de ellende vaak pas écht. Miscommunicatie zorgt ervoor dat relaties verslechteren en meestal heeft dit veel wantrouwen en onaangename bedrijfsresultaten tot gevolg.
De auteur dient regelmatig als bemiddelaar tussen Chinese en Westerse partijen en beschrijft in zijn boek erg mooi hoe deze miscommunicatie zich in de praktijk uit. Een leuke kanttekening daarbij is dat beide partijen meestal wel de illusie hadden elkaars cultuur voldoende te begrijpen, terwijl juist dit onbegrip oorzaak was van hun voornaamste problemen. Ook het belang van de ‘company chop’ in China wordt in meerdere situaties compleet onderschat, met enorme, en wederom waargebeurde, rampscenario’s tot gevolg. Harde lessen die de lezer met dit boek gelukkig niet zelf hoeft te ervaren.
Een mustread, ook voor China ‘kenners’
Veel bedrijven denken nog altijd dat het wel meevalt en dat zakendoen in China vast niet zo heel anders zal zijn dan elders in de wereld. Dat een eendaagse cultuurtraining genoeg kennis in huis haalt om het zelf te kunnen doen. Uit de praktijk blijkt vaak het tegenovergestelde, en Jack LeBlanc benoemt dit niet alleen letterlijk, hij geeft hier ook veel mooie voorbeelden van. De manier waarop theorie en praktijk worden gecombineerd onderscheidt dit boek van vele anderen met hetzelfde onderwerp. Bovendien heeft de auteur een geweldige schrijfstijl waardoor ik persoonlijk een aantal keer hardop heb zitten lachen. Continu ben je als lezer benieuwd naar de afloop van ieder scenario. Het boek is wat mij betreft dan ook een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in het Chinese zakenleven, ongeacht voorkennis en ervaring.
Een klein puntje van kritiek vind ik het feit dat veel verhaallijnen al ver in het verleden liggen, dat maakt het boek in een bepaald opzicht gedateerd. Ook vraag ik mij af of lezers die onervaren zijn in China daadwerkelijk al het advies van de auteur eruit zullen halen. Hij beschrijft namelijk situaties en opmerkingen die men maakt. Iemand die onervaren is in China kan daardoor wellicht over een aantal details heenlezen, details die wel van belang kunnen zijn voor het boeken van succes in China. Echter zal het grootste deel van alle lessen uit dit boek voor iedereen helder zijn. Al met al een uniek, leerzaam en vermakelijk boek waarmee veel rampscenario’s en miscommunicatie voorkomen kunnen worden.
Why Your CEO Failed in China: True tales of how not to do business in the People’s Republic, Jack Leblanc, Blacksmith Books oktober 2020, paperback €17,99, ISBN 978-988-79638-1-3.
